Tamamlayıcı besinler dediğimiz ek gıdalar, ilk 6 aydan sonra anne sütünün yeterli kalmadığı durumlarda tercih ettiğimiz, bebeğe verdiğimiz gıdalardır. Bahsettiğimiz birey bebek olunca haliyle dikkat edilmesi gereken birçok nokta vardır ki bunlardan en önemlisi hijyendir.
- Yiyeceklerin hazırlanması, pişirilmesi ve saklanmasında hijyene mutlaka dikkat edilmesi gerekir.
- Gelişimi normal ve sadece anne sütü ile beslenen bebeklerde 6.aydan önce ek gıdaya başlanmamalıdır.
- Dikkat edilecek diğer bir nokta ise bir kerede bütün besinlere başlanılmamalı. Yeni besinler birkaç gün arayla verilmeli. Tabi bebek yiyemediyse veya kusma veya ishal olduysa bu besin birkaç gün sonra tekrar verilmeli.
- Yeni besinler bebek açken verilmeli. Bunun yanında allerjen besinlere karşı önlem almak için aile öyküsü de alınmalı (yumurta, balık, domates vb.).
- Çay, bitki çayları gibi besinler süt çocuğu döneminde verilmemeli. Özellikle ailelerin yaptığı hatalardan biri bebe bisküvisini çayla beraber vermek. Çay hem kansızlık hem kabızlığı sebep olduğu için bebeklere tavsiye etmiyorum. Bunun yerine yoğurtla birlikte verilebilir böylece daha faydalı olur.
- Hazır çorbalar yerine evde hazırlanmış tarhana veya domates çorbası tercih edilmeli.
- Ek gıda verilirken çay kaşığı veya tatlı kaşığı şeklinde az miktarlarda başlanılıp bu daha sonra artırılabilir. Özellikle çene ve ağız yapısının gelişmesi için biberon yerine mutlaka kaşık tercih edilmeli veya bebek kendi yemeli.
- Öğün sıklığı 4 veya 6 arasında değişebilir.
Ek Gıdaya Erken veya Geç Başlanması
Erken başlanırsa, eğer anne sütü yetersizse hemen ek gıdaya başlamak yerine emzirme teknikleri veya beslenme sorgulanıp düzeltilmeli daha sonra ek gıdaya başlanılmalı. Hiçbir tamamlayıcı besin anne sütünün yerine geçmez ve anne sütü vücutta %100 sindirilebilir özelliğe sahiptir. Yani biyoyararlılığı yüksektir. Erken başlamak hastalık riskini de artıracağı gibi anne sütünün biyoyararlılığını da düşürür.
Geç başlanırsa, bebeğin büyüme ve gelişmesi durabilir bunun yanında malnütrisyon, anemi, mineral ve vitamin yetersizlikleri görülebilir. Ayrıca bebeklerde çiğneme işlevi de gelişmez.
Az miktarda ek besin verilmesi yine çeşitli beslenme yetersizliklerine sebep olacağı gibi fazla miktarda verilmesi de bebekte doygunluk yaratacağı için anne sütünün verimliliğini de düşürür.
Ek Gıdalara Hangi Besinlerle Başlanmalıdır?
-Yoğurt
İlk olarak yoğurtla başlanırsa bebeğin bağırsak florası düzenlenir. Bebek tatlı besinlerle geç tanışmış olur.
-Meyve ve sebze suları
Verilmesi gereken ilk meyveler kışın elma yazın şeftali olmalıdır. Turunçgiller gaz şikayeti yapabilir bu yüzden 9.aydan sonra verilebilir. Meyve ve sebze verilirken vitamin ve mineral kayıplarına dikkat edilmeli. Rende, bıçak veya püre yapmak için mixer gibi aletler çok fazla tercih edilmemeli.
-Pekmez verilebilir, yoğurtla veya yumurta sarısı ile beraber.
-Yumurta sarısı (1/8 i verilerek başlanmalı ve daha sonraki haftalarda bu 1/4 ve ilerleyen zamanlarda yarısı ve tamamı olacak şekilde verilebilir. Yumurtayı protein kaybı olmaması için aşırı pişirmekten kaçınmak gerekir. Yumurtanın az pişmiş olması sindirimini kolaylaştırır.
-Et ve balık çok küçük parçalar halinde verilebilir.
-Tahıl verildiği zaman ilk mercimek çorbası ile başlanabilir. Daha sonra kuru baklagillerin suyundan başlanıp verilir. Nohut veya kuru fasulye de ilerleyen zamanlarda zarı çıkarılarak ve iyice ezilerek kaşık yardımı ile bebeğe verilebilir.
Uzak Durulması Gereken Gıdalar
Bal ve basit şeker içeren besinler. Çünkü bebeğin midesinde balı sindirecek enzim yoktur. Bu yüzden bal verilmemeli ve beraberinde basit şeker içeren bisküvi tarzında hazır gıdalardan da uzak durulmalı.
- Bebek beslenirken dik oturmalı.
- Bebeğe ilgili davranılmalı ve aşırı ısrarcı olunmamalı. Bu bebekte ileri yaşlarda yeme davranış bozukluğuna sebep olabilir.
- Yumuşak ve destekleyici bir ses olmalı ve yemek yerken ilgisini dağıtacak bir ortam olmamalı.
- Bebek tamamlayıcı besini istediği kadar yemeli, doyduğu zaman bırakmasına izin verilmeli. Beraberinde, besinlere dokunmasına izin verilmeli.
- Son olarak bebeğin yiyecek seçimine saygı gösterilmeli. Besini sevmezse daha sonra tekrar aynı besin denenmeli..
Bebeğinizi ihmal etmeyin, onlar sizin geleceğiniz. Mutlu günler.
Kaynakça:
KARAAĞAOĞLU N. ,EROĞLU SAMUR G. ,Anne Ve Çocuk Beslenmesi, 5.Baskı,Pegem Akademi
